Rotterdams stadsbos brengt meerwaarde van groen in beeld

Groene oase op plek van het ‘grote niets’

Wat startte als een inspiratie-avond, mondde uit in een compleet – tijdelijk – bos middenin de havenstad. Toen Jaap Smit, groene curator bij Trompenburg Tuinen & Arboretum, tijdens deze avond aan de bewonersorganisatie vertelde welke meerwaarde bomen hebben, was de reactie van het publiek: “Maar dan moeten we dat toch laten zien aan Rotterdam?” En zo werd besloten om met 64 bomen van Trompenburg, die vanwege de herinrichting van plantvakken tijdelijk bovengronds waren gezet, een bijzonder bos te creëren. Eén en één werd drie: de ‘wachtende’ bomen kregen een goede logeerplek, bewoners leren aan de hand van bordjes wat elke boomsoort bijdraagt aan de leefomgeving en een saaie plek is veranderd in een groene oase.

Bij de afslag van de Abram van Rijckevorselweg richting Kralingen bevindt zich een driehoekig terrein waar voorheen niets te beleven viel en daarom in de volksmond het Grote Niets genoemd was. Een onplezierige plek waar het verkeer aan alle kanten voorbijraasde. Samen met Els Leclercq, directeur van de stichting Kralingen aan de Maas, heeft Smit hier een nieuw bos gecreëerd, medegefinancierd door de gemeente Rotterdam en de Wijkraad Kralingen.

Ecosysteemdiensten

Smit: “Rotterdam heeft veel plannen voor dit gebied. Met dit initiatief willen we de gemeente laten zien dat bomen veel te bieden hebben en bepaalde boomsoorten in het bijzonder. Omdat het echter betrekkelijk lang duurt voor een boom zijn volle wasdom en dus maximale ecosysteemdienst bereikt, pleiten we met dit project er ook voor dat de gemeente nu alvast goed gaat nadenken over de bomen die ze willen planten. Stel er komt een drukke weg, dan is het misschien verstandig om daar bomen neer te zetten die goed fijnstof afvangen. En dan is het dus belangrijk niet te wachten, maar nu alvast de bomen te gaan planten, wil je er dadelijk nut van hebben.”

Meerwaarde

Bijzonder aan dit initiatief is dat de bezoekers van het bos een goed idee krijgen van de enorme meerwaarde van groen. Bij elke boom is namelijk een bordje geplaatst waarop men kan lezen hoeveel de betreffende boomsoort bijdraagt aan de biodiversiteit, het afvangen van fijnstof en het temperen van hitte. “Om deze data in kaart te brengen, heb ik een heleboel bronnen geraadpleegd, waaronder het bomenonderzoek Urban Forestry van de TU Delft, waar ikzelf ook een bijdrage aan heb geleverd. Alle gegevens heb ik in een Excelsheet verwerkt zodat we konden achterhalen welke ecosysteemdiensten er bij elke boomsoort van het bomenbos hoort. Vervolgens heeft een grafisch vormgever dat prachtig verbeeldt met een soort ‘schuifjes’ die aangeven hoe de boom scoort op elk van de drie genoemde aspecten.”

Bijzonder assortiment

Eveneens uniek is het assortiment van dit bomenbos, dat er drie jaar lang zal staan. De bomen komen immers uit een arboretu. Naast tien lindes, vindt men hier nog 44 andere bijzondere boomsoorten uit Trompenburg. “Eigenlijk treden we als Trompenburg naar buiten en laten de mensen zien dat even verderop in ons arboretum nog veel meer moois te zien is”, vertelt Smit enthousiast, die behalve groene curator bij Trompenburg ook werkzaam is als adviseur Groene Stad vanuit zijn eigen bedrijf “Plantkundig”.

Sociale cohesie

Het bomenbos onderstreept nóg een belangrijke eigenschap van bomen: sociale cohesie. Uit eerder onderzoek, waarbij mobiele bomen op verschillende wijze werden gegroepeerd, bleek namelijk dat mensen vaker gebruikmaken van bankjes bij bomen die in een kring staan, dan bij bomen die in een rij zijn geplaatst. “In ons bomenbos hebben we de bomen dan ook in groepen gerangschikt en er bankjes bij geplaatst. Het is mooi te zien dat mensen nu gebruikmaken van een plek die voorheen het Grote Niets heette.”