‘Groen wordt alleen nog maar belangrijker’

Groningen zet fors in op vergroening

Met een uitgebreid Groenplan investeert de gemeente Groningen fors in vergroening en verduurzaming. We vroegen wethouder Mirjam Wijnja (GroenLinks, Groen & Klimaatadaptatie en Beheer & Onderhoud) naar de ambities. “Niemand kan nog ontkennen dat er actie vereist is. Het is bittere noodzaak.” 

Met een ‘Groenplan Vitamine G’ en een ‘Uitvoeringsplan Groen 2021-2025’ heeft Groningen flinke groene ambities. Heeft dat te maken met het feit dat GroenLinks in Groningen al lange tijd de grootste partij is?

“Hard bewijs heb ik daar niet voor, maar het zal zeker meespelen. Groen is een belangrijk beleidsthema en wordt alleen maar belangrijker.”

Gaat het met die groene ambities om investeringen in nieuw groen of bestaand groen?

“Allebei. In het groenplan streven we naar: meer, beter en bereikbaar groen. In het Uitvoeringsplan staat dat we in de komende vijf jaar vijfduizend nieuwe bomen willen planten, maar ook dat we de gemeentelijke ecologische structuur gaan versterken. Er bestond al een stedelijke ecologische structuur, maar we zijn een grotere gemeente geworden en gaan de ecologische structuren versterken en verbeteren. En in alles wat we doen nemen we groenwaarden mee. Zowel in nieuwe ontwikkelingen als bij onderhoud. Waarbij we zowel op kwantiteit als kwaliteit letten.” 

Over hoeveel geld praten we dan? 

“Het gaat om structurele bedragen. Voor het onderhoud in de openbare ruimte is voor dit jaar alleen 81 miljoen euro gereserveerd. Dat loopt op naar 88 miljoen in 2026. Daarbij is er jaarlijks bijna een miljoen beschikbaar voor bestaand beleid dat hangt aan het Groenplan. Daar worden die vijfduizend bomen uit betaald, maar ook het uitvoeren van de watervisie. En er is nog ruim een half miljoen gereserveerd voor het herwinnen van groen en  daarnaast nog een half miljoen voor groen participatieprojecten als ‘Duurzaam Groningen’. Bij dat laatste moet je denken aan groene daken, geveltuintjes en bijvoorbeeld subsidie voor regentonnen. En dat staat allemaal weer los van bestaande projecten.” 

Welke projecten zijn dat?

“Het meest aansprekende voorbeeld is dat we de Grote Markt klimaatadaptief herinrichten. Daar worden 33 nieuwe bomen geplant, waar er tot voor kort zeg maar tweeënhalf stonden. Met die bomen zorgen we voor natuurlijke schaduw. De Grote Markt is namelijk een van de heetste plekken in de stad. En net als bij andere projecten in de gemeente zit er standaard geld in het projectbudget voor verduurzaming en vergroening.” 

De gemeente Eindhoven verplicht ontwikkelaars om een vastgesteld aantal vierkante meters groen in nieuwbouwplannen op te nemen. Doen jullie dat ook in Groningen?

“Nee. In feite gaat dat over de juridische borging van groenbeleid. Ons Groenplan en  de Leidraad Openbare Ruimte voorzien daarin. Die gaan over de vraag hoe je de openbare ruimte inricht, maar ook over hoe je groen – en voldoende middelen voor groen – juridisch kunt borgen. Zo hard als Eindhoven dat doet hebben wij dat nog niet vastgelegd. Al kijken we wel naar de mogelijkheden die de nieuwe Omgevingswet ons straks biedt. En de gemeenteraad heeft een initiatiefvoorstel over natuurinclusief bouwen aangenomen. Bij nieuwbouw is de regeling van toepassing als het nieuwbouwplan afwijkt van het bestemmingsplan. In alle andere gevallen is natuurinclusief bouwen nu nog niet verplicht, maar wordt het wel sterk aanbevolen. En de met Groningse ontwikkelaars, bouwbedrijven en corporaties hebben we de coalitie Boumakring opgericht. Daarin maken we wel degelijk afspraken over de hoeveelheid groen en klimaatadaptieve maatregelen.”

Hoe zorgen jullie dat die klimaatadaptieve maatregelen en meer groen niet botsen met de forse woningbouwopgave die Groningen ook heeft?

“Daar hebben we Leidraad Openbare Ruimte voor. Dat is een instrument waarmee je een aantal dingen kunt afwegen.  Dingen zoals parkeren, ecologie, klimaatadaptieve maatregelen en vergroening. De Leidraad is de basis van waaruit we die afwegingen kunnen maken. Uitgangspunt van de leidraad is dat mobiliteit, en met name de auto niet langer dominant is in de openbare ruimte. Met de auto uit beeld blijft er ruimte over voor groen, fietsers en ontmoeten.”

Wat vinden de inwoners en ondernemers van al die plannen en hoe betrekken jullie ze erbij?

“Wij betrekken maatschappelijke organisaties en ondernemers altijd in een vroeg stadium bij alle plannen. En als je ziet hoe groot de opgave is, dan kan dat ook niet anders. Dat moet je samen doen. Aan het succes van ‘Duurzaam Groningen’ – waarbinnen ook veel kennis wordt gedeeld en subsidies worden verdeeld, kun je zien dat het leeft. Gelukkig maar, want niemand kan nog ontkennen dat er actie vereist is. Het is bittere noodzaak.” 

Groen is één ding. Goed beheer en onderhoud is een tweede. Is er in Groningen voldoende aandacht expertise om dat goed te kunnen doen?

“In tegenstelling tot veel andere gemeenten houden wij in Groningen alles wat belangrijk is in publieke handen. Wij hebben dus nog een eigen uitvoeringsdienst. En dat betekent dat je zelf kunt sturen. Expertise over beplanting en beheer hebben we gewoon in huis. Bij nieuw groen zijn de eerste jaren in het beheer cruciaal en daar maken we duidelijke afspraken over. Landelijk zitten we ook in de kopgroep beheer en we zijn bezig om een nieuwe beheerstrategie te ontwikkelen waarin de focus ligt op biodiversiteit en ecologisch groen. Want je kunt nog zoveel ontwikkelen, met slecht beheer kun je alles weer verknallen.”